Objawy wstrząsu nie są oczywiste
Wstrząs nie jest jednolitą jednostką chorobową samą w sobie, jak np. zapalenie gardła. Przyczyny oraz mechanizmy prowadzące do jego powstania różnią się od siebie. W efekcie daje to odmienny obraz objawów. Jednak pewne ich zestawienia bywają charakterystyczne i powinny one zwrócić naszą uwagę.
Zobacz też: Czy duszność zawsze oznacza zawał serca?
Zaburzenia świadomości – podstawowy symptom wstrząsu
Zazwyczaj osoba w stanie wstrząsu przejawia zaburzenia świadomości wynikające z niedotlenienia mózgu. Na pierwszy plan wysuwa się nadmierna senność, która może uniemożliwiać rozmowę (ponieważ chory zasypia w trakcie jej trwania) oraz utrata poczucia miejsca i czasu – chory nie jest w stanie określić gdzie się znajduje ani jaki jest aktualnie dzień lub rok. Funkcje mózgu mogą być zaburzone do tego stopnia, że kontakt z taką osobą stanie się niemożliwy mimo zachowania przez nią przytomności.
Uciśnij paznokieć i sprawdź reakcję
Kolejnym ważnym objawem jest to, że dłonie, stopy są bladosine, chłodne i pokryte zimnym potem. Sine mogą być również uszy, nos oraz łożyska paznokci znajdujące się pod płytkami paznokciowymi. Gdy uciskamy paznokieć lub opuszek palca chorego, pojawia się zblednięcie, które prawidłowo powinno zniknąć w czasie krótszym niż 2 sekundy, jednak w stanie wstrząsu czas ten ulega wydłużeniu - jest to tzw. przedłużony „nawrót włosniczkowy“. W szczególnej odmianie wstrząsu – we wstrząsie septycznym - skóra bywa sucha i ciepła, a w stanach odwodnienia również mało elastyczna.
Zobacz też: Niebezpieczne następstwa wstrząsu
Oddech, serce, ciśnienie i mocz
Chory we wstrząsie ma znacznie przyśpieszony oddech. Prawidłowo osoba zdrowa powinna oddychać z częstotliwością ok 12-20 oddechów na minutę. Jednak w stanie wstrząsu wartość ta może ulec zwiększeniu do np. 40 oddechów/min. Oceniamy to licząc liczbę oddechów w ciągu jednej minuty.
Zwiększa się także częstotliwość uderzeń serca, którą możemy wstępnie ocenić badając tętno na tętnicy szyjnej wspólnej – znajduje się ona w odległości ok 3 placów od chrząstki gardłowej popularnie zwanej „jabłkiem adama“. Należy unikać jej uciskania, ponieważ może to doprowadzić do tego, że osoba badana straci przytomność.
Bardzo ważnym objawem rozwijającego się wstrząsu jest obniżone ciśnienie tętnicze krwi do wartości < 90 mmHg dla ciśnienia skurczowego. Jednak wartości prawidłowe (ciśnienie skurczowe 110-120 mmHg) nie pozwalają wykluczyć rozpoczynającego się wstrząsu.
Kolejnym istotnym objawem jest zmniejszone wydalanie moczu. Niepokoi objętość wydalanego moczu < 500 ml w ciągu 24 godzin. Prawidłowo waha się ona w granicach od 500 ml do 2000 ml na dobę przy standardowym spożywaniu płynów (ok. 2l/24 h).
Rozpoznanie powyższych objawów świadczy o tym, że chory rozwija stan wstrząsowy i należy jak najszybciej wezwać pogotowie!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
