Trochę fizjologii
Człowiek dorosły składa się w około 60% z wody. Dla porównania cała nasza krew (5-6 litrów) to jedynie 5%. W większości jest to woda zawarta w naszych komórkach. Co więcej dorośli mają wykształcone liczne mechanizmy zapobiegające utracie wody, które nie są dość sprawne u dzieci, zwłaszcza tych najmłodszych.
Organizm dziecka zawiera 70 – 80% wody i w większym stopniu niż u dorosłych jest ona zawarta w tzw. płynie zewnątrzkomórkowym. Co z tego wynika? Tę wodę łatwiej utracić podczas choroby.
Zobacz też: Jak leczyć biegunkę u niemowląt?
Kiedy dziecko się odwadnia?
Przede wszystkim podczas biegunki i wymiotów. Absolutnie złym postępowaniem jest wstrzymanie podaży płynów podczas tych stanów. Oczywiście, pojenie dziecka wymiotującego jest kłopotliwe, niemniej kiedy robi się to cierpliwie, małymi porcjami, a podawany płyn jest chłodny, w większości przypadków jest do zrobienia w warunkach domowych. Płynem tym może być lekko osłodzona herbata, przeciery owocowe, niemniej najlepsza jest woda. Do kupienia w aptece są też płyny nawadniające, które dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, pomimo trwającej biegunki. Takim płynem jest na przykład Gastrolit.
Ile wody podajemy?
Jeżeli postępujemy odpowiedzialnie od samego początku i nawadniamy dziecko od momentu, gdy biegunka się zaczęła, to wystarczy pokrycie podstawowego zapotrzebowania na płyny oraz dodatkowo 100 – 200ml po każdym stolcu biegunkowym. Jeżeli robimy to z pewnym opóźnieniem dobrze jest do tej sumy płynów dodać kolejne 100 – 200ml na każdy kilogram w ciągu pierwszej doby trwania choroby.
Podstawowe zapotrzebowanie na wodę oblicza się następująco:
- dla dzieci o masie do 10kg = 100ml * masa dziecka w kilogramach;
- dla dzieci o masie 11 – 20kg = 1000ml + 50ml na każdy kilogram powyżej 10kg (Przykład: dziecko o masie 16kg powinno otrzymać 6 * 50ml + 1000ml, czyli łącznie 1300ml);
- dla dzieci powyżej 20 kilogramów = 1500ml + 20ml na każdy kilogram powyżej 20kg (Przykład: dziecko o masie 32kg powinno otrzymać 12 * 20ml + 1500ml, czyli łącznie 1740ml).
Pamiętajmy, że każdy 1 stopień gorączki wzmaga całkowite zapotrzebowanie na płyny i energię o kolejnych 12% obliczonej wyżej sumy.
Zobacz też: Jaka woda jest dobra dla dzieci i niemowląt?
Kiedy jest groźnie?
Dziecko odwodnione w stopniu lekkim (<5%) nie wykazuje niepokojących objawów. W tym wypadku nie ma konieczności udania się do lekarza, jednak w każdym innym jest to konieczne! Odwodnienie średnie (5-10%) skutkuje pobudzeniem dziecka, zwiększonym pragnieniem, brakiem łez i suchością śluzówki jamy ustnej. Skóra dziecka robi się mniej sprężysta. Odwodnienie ciężkie (>10%) zawsze wymaga pilnej interwencji lekarskiej. Dziecko nie pije, jest apatyczne, napięty fałd skórny, np. na przedramieniu dziecka rozprostowuje się bardzo wolno. Jest to najgroźniejszy stan.
Nie zaniedbujmy tak prostej czynności, jaką jest nawadnianie, a unikniemy wielu poważnych następstw.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
